तुळसी विवाह वैज्ञानिक दृष्टिकोन

Photo : Tulsi Vivah---Source : Social Media

बातमी शेअर करा :

तुळसी विवाह

आरंभ – शुक्रवार दिनांक 24 नोव्हेंबर 2023
समाप्ती – सोमवार दिनांक 27 नोव्हेंबर 2023

तुळसी विवाह सोहळ्याचा वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून विचार करता तुळस ही बहुगुणी व अत्यंत प्रभावी औषधी वनस्पती असल्यामुळे शास्त्राने तिचे नाते देवांशी इतरांशी व मानवाशी जोडून दिलेले असावे.

त्वचारोगावर तसेच खोकला,सर्दी,पडसे इ .सारख्या जुनाट रोगावर तर तुळस हे प्रभावी औषध सांगितलेले आहे.दररोज जी पूजा केली जाते ती पूजा तुळसी खेरीज पूर्ण होत नाही.मृत व्यक्तीच्या मुखात गंगा जला प्रमाणे तुळशीचे पान ठेवण्यात येते.तुळसीला मानवी जीवनात अत्यंत महत्त्वाचे स्थान मिळावे यात काही नवल नाही.हल्लीच्या युगात विविध प्रकारचे प्रदूषण रोखण्यास तुळस हा अत्यंत प्रभावी उपाय ठरतो.शास्त्रीय प्रयोगातून निष्पन्न झालेल्या माहितीनुसार तुळस ही वनस्पती दिवसा व रात्री ओझेन वायू सोडते इतर वृक्षाप्रमाणे ते रात्री कार्बन-ऑक्साइड वायू सोडत नाही.त्यामुळे प्रत्येकाच्या अंगणात तुळसी वृदावन आसणे हे धार्मिक व सांस्कृतिक दृष्ट्या तसेच वास्तुशास्त्र व आरोग्याच्या दृष्टीने शुभ लक्षण मानले जाते.

म्हणून रोजच्या तुळसी पूजेच्या व प्रदक्षिणे च्या निमित्ताने तसेच तुळसी विवाहाच्या निमित्ताने तुळसी चे सानिध्य मानवास लाभावे हा त्या पाठीमागे उद्देश असावा असे मला वाटते.

कार्तिक शुक्ल एकादशी म्हणजे प्रबोधिनी एकादशी.या एकाशीला भगवान विष्णू जागे होतात म्हणून या एकादशीला प्रबोधिनी एकादशी असे म्हणतात.
कार्तिक शुक्ल एकादशी ते पौर्णिमेपर्यंत कोणत्याही एका दिवशी भगवान विष्णूंचा तुळसीशी विवाह केला जातो.

तुळसी विवाह धार्मिक महत्व

ज्या घरात तुळसी विवाह होतो तेथील उपवर मुली उपवर वधू मुले यांचे विवाह सुकर होतात असा समज आहे.
तुळशीस रंग देऊन,फुलांच्या माळा सोडून,रोषनाई इ .सुशोभित करून पुढे रांगोळी काढून , तुळशी वृंदावन सुशोभित केले जाते.

तुळशीभोवती ऊस उभे केले जातात .याचे कारण म्हणजे

या विवाह सोहळ्यात – वधू तुळस बाळकृष्ण वर आणि ऊस मामाच्या भूमिकेत असतो असे माझ्या वाचनात आले आहे.

विष्णू अर्थात बाळकृष्ण आणि तुळस याची षोडोशोपचार प्रथम पूजा केली जाते.पूजा मध्ये विशेषता चिंच,आवळे ‘काकन हळदीकुंकू इ .याचा समावेश असतो.नंतर आनंद उत्साहान मंगलाष्टके म्हणून विवाह संपन्न केला जातो.