आरोग्याच्यादृष्टिने मानवी आहारात अंड्याचे महत्व नागरिकांपर्यंत पोहचविण्यासाठी येत्या 13 ऑक्टोबर रोजी ‘जागतिक अंडी दिन’ साजरा करण्यात येत आहे.व्हिएन्ना येथे 1996 मध्ये जागतिक अंडी दिन साजरा करण्यास सुरूवात झाली.दरवर्षी ऑक्टोबर महिन्याच्या दुसऱ्या शुक्रवारी हा दिवस साजरा करतात.यावर्षीचे जागतिक अंडी दिनाचे घोषवाक्य ‘निरोगी भविष्यासाठी अंडी’ असे असून पशुसंवर्धन विभागातर्फे या संकल्पनेवर आधारित जनजागृती कार्यक्रम राबविण्यात येणार आहेत.
अंडी हे सर्वात पौष्टिक अन्नांपैकी एक असून त्यात विविध जीवनसत्त्वे,खनिजे आणि 6.3 ग्रॅम प्रथिनांचा समावेश होतो.अंडी हा एक सर्व वयोगटातील लोकांसाठी परिपूर्ण आहार असून सर्वसामान्याना परवडणारे आरोग्यदायी अन्न आहे.अंड्यातील प्रथिने स्नायू मजबूत होण्यास, भूक भागविण्यास, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढविण्यास मदत करतात.अंड्यामध्ये मानवी आरोग्य चांगले ठेवण्याची क्षमता असते.त्यामधील पोषक तत्वांची जैव उपलब्धता माणसाच्या निरोगी भविष्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे.
अंड्यामधील उच्च पोषणमुल्यांमुळे रोगप्रतिकारशक्ती वाढते, शरीराची वाढ चांगल्याप्रकारे होते आणि मुलांचा मेंदू विकसीत होण्यास चालना मिळते.गंभीर प्रकारच्या आरोग्य विषयक समस्या टाळण्यासाठी अंड्यामधील अद्यापही उपयोगात न आणल्या जाणाऱ्या अनेक पौष्टिक घटकांचा दररोजच्या संतुलित आहाराचा भाग म्हणून समावेश होणे आवश्यक आहे. किशोरवयीन मुलांसह, गर्भवती महिला, बालके आणि वृद्धांसाठी अंडी हा पौष्टिक घटकांचा सुलभ आणि आरोग्यदायी स्त्रोत आहे.
अंड्यात भरपूर प्रमाणात खनिजे व जीवनसत्वे असतात.विशेषत: ब, क, ड, ई, क ही जीवनसत्वे आढळून येतात. शिवाय त्यात प्रथिनाचा मोठा स्त्रोत आढळतो.जवळपास 6.3 ग्रॅम प्रथिने आढळतात. निरोगी हृदयासाठी आवश्यक असलेले ओमेगा – 3 फॅटीॲसीड अंड्यात आढळते.शरिराच्या पोषणास आवश्यक असलेले 9 प्रकारचे ॲमिनो ॲसिट त्यात असते. शरीराची झिज होताना येणारा ताणतणाव कमी करण्यासाठी अंड्यातील सेलेनियम हे सुक्ष्मपोषक द्रव्य उपयोगी पडते.
मेंदू आणि चेतासंस्थेच्या आरोग्यासाठी पुरक पोषण घटक अंड्यामध्ये असतात. निरोगी राहण्यासाठी आवश्यक फॉस्फोलिपीडस हे अंड्यातील कोलीनमुळे मिळते. ट्रिप्टोफॅन आणि ट्रायरोसीन हे घटक निद्रेसाठी हितकारक असतात. डोळ्याच्या आरोग्यासाठी अंड्यातील कॅरीटोनाईट घटक उपयोगी असतात.त्यातील पेप्टाईडमुळे उच्च रक्तदाब कमी करण्यास मदत होत होते. निरोगी केसांची वाढ व नखांसाठी आवश्यक असलेले घटकही त्यात असतात. अंड्यात असलेल्या ल्युटीन आणि झिक्सॅथीनमुळे ६५ वर्षापेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्तींना अंधत्व येण्याचा आणि मोतीबिंदूचा धोका कमी होतो.
देशात 2015-16 मध्ये एकूण अंड्याचे उत्पादन 88 अब्ज एवढे होते आणि ते यावर्षी १३६ अब्जपर्यंत नेण्याचे उद्दीष्ट ठेवण्यात आले आहे.अंडी उत्पादनात महाराष्ट्र देशात तिसऱ्या क्रमांकावर, तर भारत जगातील अंडी उत्पादक देशात तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. निरोगी व्यक्तीला पोषक घटकांच्या पुर्ततेसाठी दररोज सरासरी अर्धे अंडे सेवन करणे आवश्यक आहे. त्यातुलनेत प्रति व्यक्ती केवळ 69 अंड्यांचेच उत्पादन आपल्याकडे होते.त्यामुळे जगाच्या वाढत्या लोकसंख्येच्या अन्नाची गरज पुर्ण करण्यासाठी अंडी उत्पादन वाढविण्यासोबत आरोग्याच्यादृष्टीने पौष्टिक आहाराला प्राधान्य देण्यासाठीही अंडी सेवनाबाबत जनजागृती करण्याची आवश्यकता आहे.