आपण जे खातो, पितो आणि जगतो त्याची सवय आपलं आरोग्य घडवत असते. “पाणी पिणं” ही साधी कृती वाटते, पण त्याची पद्धत चुकीची असेल तर ती दीर्घकालीन त्रासाचं कारण ठरू शकते. उभं राहून पाणी पिणं ही अनेकांच्या सवयीची गोष्ट असली तरी आयुर्वेद आणि आधुनिक वैद्यकीय अभ्यास सांगतो की ही सवय आरोग्यविषयक अडचणी निर्माण करू शकते.
पाणी म्हणजे जीवन. ते पिण्याची योग्य वेळ, जागा आणि पद्धत पाळणं हे आपल्या शरीरासाठीही आदर व्यक्त करणं आहे. आजपासूनच ही छोटी पण प्रभावी सवय बदला – बसून, शांतपणे आणि संपूर्ण जाणीवेतून पाणी प्या. कारण, आरोग्य चांगलं असेल तरच आयुष्य खरं आनंददायी ठरतं!
आपल्या दैनंदिन सवयी शरीरावर कशा प्रकारे परिणाम करतात, हे अनेकदा आपल्या लक्षातही येत नाही. त्यापैकी एक अत्यंत सामान्य पण महत्त्वाची सवय म्हणजे पाणी पिण्याची पद्धत. बऱ्याचदा घाईत, रस्त्यात किंवा कामाच्या धावपळीत लोक उभं राहून पाणी पितात. पण हा सवयीचा प्रकार शरीरासाठी योग्य आहे का? यावर आयुर्वेद आणि आधुनिक वैद्यकीय विज्ञान दोघांचेही विचार विचारात घेण्याजोगे आहेत.
आयुर्वेद सांगते : उभं राहून पाणी पिणं टाळावं!
आयुर्वेदानुसार पाणी पिण्याची शास्त्रशुद्ध पद्धत म्हणजे बसून, शांत मनाने आणि एकेक घोट घेऊन पाणी पिणं.
-
उभं राहून पाणी प्यायल्यास शरीरात वात दोष वाढतो.
-
पचनसंस्था अचानक काम करत असल्यामुळे अपचन, गॅसेस आणि अन्न न पचण्यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
-
शरीरातील सांधेदुखी, विशेषतः गुडघे व कंबर दुखी वाढण्यामागे ही सवय कारणीभूत ठरू शकते, असा आयुर्वेदीय दृष्टिकोन आहे.
वैद्यकीय दृष्टिकोन : उभं राहून पाणी प्यायल्यास शरीरावर ताण
आधुनिक वैद्यकीय संशोधनामध्ये उभं राहून पाणी पिण्यामुळे मोठे धोके स्पष्टपणे नमूद नसले, तरी काही बाबी अधोरेखित केल्या गेल्या आहेत:
-
उभं राहून पाणी घेतल्यास ते वेगाने शरीरात प्रवेश करतं, आणि त्यामुळे मूत्राशयावर तात्काळ दबाव येऊ शकतो.
-
काही वेळा अन्ननलिकेवर ताण येतो, आणि त्यामुळे घशामध्ये अडथळा किंवा गिळताना त्रास जाणवू शकतो.
-
उलटी, गॅस्ट्रिक त्रास, एसिडिटी यासारख्या तक्रारींशी याचा संबंध काही अभ्यासांनी जोडला आहे.
नैसर्गिक पद्धतीनुसार : बसूनच प्या
-
शरीराचा नैसर्गिक पोझिशन जेव्हा स्थिर असतो, तेव्हा अन्नद्रव्ये किंवा द्रव शरीरात नीट वितरित होतात.
-
उभं राहून गिळताना घशावर ताण येतो, जे काहींना त्रासदायक ठरू शकतं.
बसून पाणी पिण्याचे फायदे
-
पचनक्रिया अधिक सुरळीत होते.
-
पाणी शरीरात योग्य प्रकारे वितरित होतं.
-
घशावर ताण राहत नाही.
-
शरीरातील स्नायूंवर अतिरिक्त ताण पडत नाही.
-
मेंदूला रक्तप्रवाह सुरळीत राहतो.
घाईपेक्षा शिस्त महत्त्वाची!
बहुधा आपण पाणी पिण्याच्या वेळेला महत्त्व देत नाही. उठता, बसता, चालता आणि अगदी गाडी चालवत असताना देखील पाणी घेतो. पण ही सवय दीर्घकालीन परिणामांना कारणीभूत ठरू शकते. त्यामुळे आपल्या पाणी पिण्याच्या सवयींमध्ये बदल करणे आवश्यक ठरतंय.
“उभं राहून पाणी पिणं ही सहज सवय असली, तरी ती आरोग्यासाठी घातक ठरू शकते,” असा सल्ला तज्ज्ञ देतात. आयुर्वेद आणि वैद्यकीय विज्ञान या दोघांचं मत हेच सांगतं – “बसून, शांतपणे, लक्षपूर्वक पाणी पिणं हेच आरोग्यसंपन्न जीवनाचं गमक आहे.”
तुम्ही कधी विचार केला का, की पाणी कसं पितो यावरही तुमचं आरोग्य अवलंबून असतं?
